بخشی از برنامه‌ی «شصت دقیقه‌ی» بی‌بی‌سی فارسی
سخنان منندز نشان کامل از تلاش اروپا برای بدست آوردن آن چیزی است که در دو دهه‌ی گذشته از زمان تشکیل اتحادیه‌ی اروپا، اروپا از دست داده است. و آن چیزی جز نقش قدرتمند اروپا در سیاست‌های کلان جهانی نیست. شاید ایران آخرین سنگر اروپایی‌هاست تا بتوانند موفقیت دیپلماسی اروپا را به نمایش بگذارند. اروپایی که در اصل از مدت‌ها پیش دچار شکاف عمیق شده است. سایت بی‌بی‌سی در برنامه‌ی «شصت دقیقه» شنبه شب، ۱۶ فوریه، توسط كسری ناجی گفتگوی کوتاهی را در حین برگزاری روز دوم کنفرانس مونیخ با سناتور دموکرات باب مِندِس که مواضع تندی علیه ایران دارد صورت داده است . آنچه در این گفتگو شایان توجه است نگاه چند جانبه‌ی مندس به مشکلات اروپا و آمریکا است.
این‌روزها برای بررسی «دیپلماسی آمریکا» در بیشتر رسانه‌های جهان و فارسی‌زبان دیده می‌شود که تاکید بر «آشفتگی» در تصمیمات دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا است. اما این آشفتگی و تصمیمات فوری نمی‌توانند کل سیاست آمریکا را رهبری کنند. بی‌شک جمهوری اسلامی خواهان پیامد‌های منفی این آشفتگی است. در حالیکه، آمریکا را یک سیستم سیاسی آگاه و مجرب اداره می‌کند و زیان‌های ناشی از مقابله با آمریکایی‌ها طبق تجربه تاریخ برای آمریکا کم‌تر از طرف مقابل بوده است.
سخنان منندز نشان کامل از تلاش اروپا برای بدست آوردن آن چیزی است که در دو دهه‌ی گذشته از زمان تشکیل اتحادیه‌ی اروپا، اروپا از دست داده است. و آن چیزی جز نقش قدرتمند اروپا در سیاست‌های کلان جهانی نیست. شاید ایران آخرین سنگر اروپایی‌هاست تا بتوانند موفقیت دیپلماسی اروپا را به نمایش بگذارند. اروپایی که در اصل از مدت‌ها پیش دچار شکاف عمیق شده است.
آمدن رییس جمهوری چون «باراک اوباما» نیز این اعتبار رفته‌ی اروپا را باز نخواهد گرداند. تنها تلاش‌های متفرق و پراکنده‌ی اروپایی‌ها با تنش‌ها و چالش‌های کمتری از سوی آمریکا مواجه خواهد شد. زیرا، اروپا در عمل، در مقایسه‌ای دقیق و بر اساس آمار و ارقام، در برابر سه «رقیب» جهانی خود، آمریکا، چین و روسیه، مدام قدرتی کوچک‌تر می‌شود. این روند ادامه خواهد داشت و پایانی بر آن متصور نیست. زیرا جلوی توسعه‌ی چین و روسیه را نمی‌توان گرفت. امروز این چهار قدرت جهان را برای خود تقسیم کرده‌اند و هر‌کدام میخواهند به قلمرو مناسبات سیاسی دیگری نفوذ و کسب اعتبار بیشتری بنمایند.
اما از آنجاییکه چین و روسیه نه تنها حافظ ارزش‌های تاریخی و فرهنگی اروپا نیستند که خواهان به زمین زدن آن می‌باشند، اتحاد اروپا و آمریکا تنها راه باقی‌مانده برای اروپاییان است.
گوشه‌ای از برنامه شصت دقیقه:
کسری ناجی: نظرتان درباره‌ی صحبت‌های آقای پنِس چیست که خواهان این است که اروپا توافق هسته‌ای (برجام) را رها کند؟
سناتور: باید بگذاریم زمان بگذرد. وقتی ما جریانی را رهبری کنیم جذب آن آسان‌تر است. ما با اروپا بر سر برجام اختلاف داریم، این درست نیست. ما نباید با اروپایی‌ها چه بر سر برجام چه بر سر رفتار‌های شیطنت‌‌آمیز ایران اختلاف داشته باشیم. اقداماتی مانند توسعه‌ی موشک‌های قاره‌پیما که میتواند تهدیدی برای خود اروپا باشد. نقض قوانین مربوط به تجارت تسلیحات نظامی توسط ایران و اینکه ایران همچنان بزرگ‌ترین دولت حامی ترورویست در جهان است و کارهایش باعث نا‌آرامی در سوریه و یمن شده است. این موراد باید اروپا و آمریکا را متحد کند چرا که ما فکر می‌کنیم اقدامات تروریستی ایران تهدید بزرگ‌تری علیه اروپاست تا آمریکا. من فکر میکنم اروپا و آمریکا میتوانند بر سر موارد زیادی هم‌پیمان شوند و امیدوارم این اتفاق بیافتد.
کسری ناجی: اروپاییان نگران هستند که این «خط تند»، این حرف‌های تند ممکن است به جنگ با ایران منجر شود. در واقع این نگرانی وجود دارد که بعضی‌ها در داخل دولت ترامپ خواهان جنگ هستند.
سناتور: من فکر نمی‌کنم ما خواهان راه انداختن جنگ باشیم.
کسری ناجی: نه، گفتم بعضی‌ها در داخل دولت آمریکا!
سناتور: من نمی‌دانم این‌ها چه کسانی‌اند! اما مطمئن هستم که نمی‌توانند در کنگره‌ی آمریکا حمایتی بدست بیاورند. ما خواهان مقابله با اقدامات تروریستی ایران در جهان هستیم. ما می‌خواهیم که ایران سرعت توسعه‌ی برنامه‌ی موشکی‌اش را کم کند. ما می‌خواهیم ایران بداند که جامعه جهانی در صورتی پذیرای آن کشور است که ایران قوانین و نظم جهانی را بپذیرد. اما وقتی ایران نه به روایت آمریکا که به شهادت سازمان ملل این قوانین را نقض می‌کند باید با عواقب‌اش هم روبرو شود. ما معتقدیم مردم ایران هم در این خصوص با غرب هم‌نظرند. آمریکا می‌خواهد مردم ایران خود به خواسته‌هایشان دست یابند، اما اگر ایران به حمایت خود از تروریسم در جهان ادامه دهد، واشنگتن نمی‌تواند ساکن بنشیند.
کسری ناجی: پس شما خواهان پیوستن اروپایی‌ها به تحریم‌ها و لغو توافق هسته‌ای هستید؟
سناتور: ما می‌گوییم که اشکالی ندارد که بر سر برجام با هم اختلاف داریم. اما از اروپایی‌ها می‌خواهیم در رابطه با دیگر اقدامات مجرمانه‌ی ایران با ما هم‌پیمان شوند. به اروپایی‌ها می‌گوییم اگر فکر می‌کنید برجام بهترین راه حل مناقشه‌ی با ایران است، بگویید وقتی دوره‌ی برجام تمام شد چه خواهید کرد؟ زمانی‌که ایران به روشنی راهی برای رسیدن به سلاح اتمی خواهد داشت چه؟ چرا با آمریکا بخاطر امنیت ملی خودتان همراهی نمی‌کنید تا توسعه‌ی موشک‌های قاره پیما و نا آرامی خاورمیانه پایان یابد؟
کسری ناجی: یک و آخرین سوال در مورد افغانستان! آیا در مورد افغانستان این نگرانی وجود دارد که روند صلحی که آمریکا با طالبان در پیش گرفته ممکن است شرایط را به شرایط آخر جنگ ویتنام بکشد؟ منظورم نگرانی از این است که پشت دولت افغانستان خالی بشود با خروج نیروهای آمریکایی و دولت افغانستان در مقابل طالبان و امثالهم تنها گذاشته شود!
سناتور: من امروز با رییس جمهور غنی و یکی دیگر از اعضای هیئت آمریکا دیدار کردم. او بینش روشنی درباره‌ی چگونگی رسیدن به صلح دارد. دو مورد را می‌توانم اشاره کنم. نخست اینکه رای سنا درباره‌ی خروج نیروها از افغانستان بسیار روشن است. قاعدتا باید با دولت افغانستان هماهنگ باشیم. خون بسیاری از سربازان ما در افغانستان به زمین ریخته شده است و پول‌های زیادی آنجا خرج کرده‌ایم. حالا نمی‌توان وضعیت را به این شکل رها کرد تا باز هم تبدیل به جولانگاهی برای تروریست‌ها شود. خوشحالم که طالبان می‌گوید با تروریسم مخالفند اما آنها باید همزمان ارتباط خودشان با تروریسم را قطع کنند و از منابع مالی تروریسم استفاده نکنند. این یک روند در حال تغییر است اما در نهایت باید به گفتگو با دولت افغانستان منجر شود چرا که پایداری صلح در گرو برقراری گفتگو میان طالبان و دولت افغانستان است.
کسری ناجی: پس شما مخالف خروج زود‌هنگام نیروی‌های آمریکایی از افغانستان هستید؟
سناتور: من کاملا مخالف هستم و سنا نیز مخالفت خود را به تازگی در یک رای‌گیری نشان داد.
تحلیل/نقطه
۱۷ فوریه ۲۰۱۹
