رونالد ریگان و میخاییل گورباچف در حال امضای پیمان آی ان اف در کاخ سفید
تحلیلها از موضعگیریهای آمریکا در قبال پیمان تسلیحات اتمی آمریکا و روسیه، «آی اِن اِف»، که در سال ۱۹۸۷ منعقد شده است اشاره به این دارد که آمریکا در کنار گذاشتن این پیمان مصمم است. مایک پمپئو وزیر امور خارجهی آمریکا روز یکم ماه فوریه جاری اعلام کرد آمریکا قصد ندارد دیگر متعهد به این پیمان بماند. آمریکاییها روسها را متهم میکنند که سالهاست این پیمان را زیر پا گذاشتهاند. ولادیمیر پوتین نیز خروج روسیه از این پیمان را بلافاصله اعلام کرد.
اوکراین به همراه ۱۰ کشور دیگر در این پیمان همراه بوده است. اما اکنون که این پیمان توسط دو دولت مهم این پیمان نادیده گرفته میشود، اوکراین میتواند با دست بازتری به توسعهی تسلیحات اتمی خود مشغول شود و از جمله به تولید موشکهای میانبرد زمین به زمین روی آورد. آمریکا بعید است به مقابله با این مسئله برخیزد بویژه که در سالهای اخیر اقدامات تهاجمی و یورشهای روسیه به اوکراین، اوکراین را نگران رفتار روسیه ساخته و برای دست یابی به تکنیک دفاع از خویش دلایل موجهی دارد.
مشکل است بتوان ادعا کرد که دیگر کشورهای این پیمان نیز در درون مرزهای تعیین شده رفتار نمایند. مرگ این پیمان را با تاسف دنیا شاهد است و در نگرانی عواقب آن ناظر آینده است. از این رو بسیار محتمل است که اروپاییها در جهت کاهش نگرانی خود به سوی تقویت قدرت موشکی اوکراین تمایل نشان دهند. با اینحال تاکنون از سوی اروپاییها هنوز موضع یکدستی دیده نمیشود هرچند سطح نگرانی بی شک قابل توجه است. اوکراین در آینده نزدیک نشان خواهد داد کدام سیاست را در پیش میگیرد؛ دیپلماسی پیشگیریکننده از تنش با روسیه و یا تقویت نیروی نظامی خود در برابر تهدید روسیه که در سالهای اخیر جدی بوده است. از این رو اوکراین میتواند اولین نمونهی قد برافراشتن كشوری در نزدیکی اروپا و بلوک سابق شوروی در برابر روسیه باشد. تحولی در جهت کاهش نگرانیهای اروپا که افزیش یافته است.
روسها بیشک دستیابی اوکراین به موشکهای میانبرد را شدید رد خواهد کرد و مخالفتهای خود را ابراز میدارد، اما این روسیه بود که با حمله نظامی و الحاق کریمه به خاک خود پیمان تامین امنیت ۱۹۹۴ بوداپست را زیر پا گذارد. روسیه همینطور با تکمیل و استقرار موشكهای میانبردی که خاک اوکراین را هدف میگیرند پیمان «آی ان اف» را هم نقض کرده است.
ولادیمیر پوتین در سخنان هفتهی گذشته خود به صراحت گفت که موشك های روسیه را میتوان به سوی اروپا و آمریکا قرار داد. این نکته قابل تامل است که روسیه همیشه از تهدیدهای تلویحی علیه اروپا، بعنوان «دغدغه خاطر و نگرانی» آمریکا استفاده کرده است. ولی قرائن نشان میدهد که آمریکا دانسته با سیاستهای دونالد ترامپ وارد چالشهای جدیدی میشود. ترامپ قصد دارد بالانس و یا توازن از دست رفتهی توان برتر آمریکا در جهان را به آمریکا باز گرداند. روسیه که در دوران باراک اوباما با هوشیاری ولادیمیر پوتین توانست بخشی از قدرت از دست رفتهاش را باز گرداند، بسیار تلاش خواهد کرد که به شرایط سابق برنگردد. بسیار بعید است روسیه دیگر بتواند در اروپا همپیمانانی بیابد و برعکس باید روی کشورهای دیگری برای شراکت استراتژیک کار کند.
خبر/نقطه
۲۴ فوریه ۲۰۱۹